Kronikë kohe 33 – Politikanizëm në letërsi, Mospajtime me Kadarenë dhe Qosjen

Libri: Kronikë kohe 33 – Politikanizëm në letërsi, Mospajtime me Kadarenë dhe Qosjen
Autor: Abdi Baleta
Botoi: Alsar

“Politikanizëm në letërsi” është një ese e fuqishme dhe një kritikë e thellë e mendimit letrar shqiptar, ku Abdi Baleta ndërmerr një përballje të guximshme me dy figura të njohura të kulturës dhe mendimit shqiptar – Ismail Kadare dhe Rexhep Qosja.

Ky libër nuk është thjesht një përballje estetike, por më shumë një analizë ideologjike që hedh dritë mbi mënyrën se si letërsia shqiptare, nëpërmjet zërave të saj më të zhurmshëm, është ndikuar dhe ndonjëherë deformuar nga politika, ideologjitë dhe qëndrimet nacional-kulturore.

Çfarë përmban libri?

• Analizë ideologjike: Baleta hulumton mesazhet e fshehta apo të hapura që Kadare dhe Qosja kanë përçuar për kombin, fe, perëndim dhe identitet.

• Kritikë ndaj “autoritetit letrar”: Ai vë në lojë pretendimet e besueshmërisë letrare duke trajtuar se si përqafimi politik mund të jetë më i ndikueshëm sesa vlera artistike.

• Përplasje kultura-politikë: Çuditërisht, letërsia trajtohet si mjet për krijimin e narrativave kulturore, që Baleta i përshkruan si pjesë të një procesi politikanizimi intelektual.

• Pikat kryesore të librit

  1. Kadare – simbioza e letërsisë dhe politikës
     Autori ndron argumentin se Kadare ka ndërtuar një narrativë letrare që krijon lidhje direkte mes identitetit kombëtar dhe një ideali “perëndimor”, shpesh duke anashkaluar dimensionet fetare dhe historike të komuniteteve lokale.

  2. Qosja – kundërvënie dhe ideologji
     Ai analizon marrëdhënien e Qoses me Kadarenë dhe me ndërgjegjen shqiptare, për ndërtimin e qëndrueshmërisë kulturo-politike – duke paragjykuar se letërsia e Qoses përdoret si instrument reflektimi kombëtar, por shpesh edhe si opozitë ideologjike.

  3. Letërsia si fushë beteje politike
     Baleta argumenton se për të dy autorët, letërsia nuk qëndron përgjatë trajektores artistike, por është përfshirë në politikë – në përcaktimin e formave të identitetit, pushtetit kulturor dhe interpretimeve historike.

  4. Etika e intelektualit letrar
     Libri përmblidhet me një reflektim mbi rolin moral dhe strategjik të shkrimtarit në një shoqëri të polarizuar ideologjikisht – duke sfiduar idenë se letërsia mund të jetë neutral politike.

• Rëndësia e veprës

  • Intelektualisht sfiduese: Libert hedh një hap përtej kritikës letrare konvencionale duke diskutuar rol-ndikimin e letërsisë në formimin e opinionit publik.

  • E dhënë në kontekst: Trajton situatën kulturore dhe historike shqiptarësh pas komunizmit, me kërshërinë për një identitet kombëtar të çliruar.

  • Hadërton debat aktiv: Lexuesi të ftohet të zgjedhë për njërin autor apo tjetrin, por mbi të gjitha të reflektojë mbi marrëdhënien letër–politikë.