Titulli: Lufta e Trojës, luftë Pellazgo – Ilire
Autori: Prof. As. Dr. Elena Kocaqi
Kopertina: Fredi Balaj
Arti grafik: Botimet Emal
Botues: Shtëpia botuese Emal
Ky studim synon të trajtojë Luftën e Trojës nga konteksti historik dhe human e shkëputur nga konteksti mitologjik dhe hyjnor. Disa autorë antikë dhe modernë e kanë trajtuar këtë luftë vetëm nga ana mitologjike duke përzier hyjnitë me njerëzit, por ka fakte historike të mjaftueshme për ta trajtuar atë nga ana humane.
Sigurisht që mitologjia është pjesë e historisë, se pas miteve fshihen personazhe historike por në rastin tonë, të dhënat historike janë të mjaftueshme për ta trajtuar atë vetëm nga ana historike.
Një historian duhet të bëjë gjykimin kritik të historisë nga pozita dhe realiteti i asaj kohe. Nuk mund të marrim standardet e sotme për të gjykuar standardet antike, pasi ky gjykim duhet bërë brenda kulturës, mendësisë, njohurive, qyetërimit dhe fesë së asaj kohe dhe jo të kohës sonë.
Studimi është mbështetur tek burimet antike primare që kane shkruar për këtë temë. Në studim vërtetohet qartë se, Trojanët dhe Akejtë, ju përkisnin fiseve Pellazge dhe Ilire. Kështu Akejtë quheshin Pellazg, Argej, Danaj, ndërsa dinastia e tyre ishte nga Pelopsi i Frigjisë, nga ku kishin origjinën Agamemnoni dhe Menelaun. Trojanet ishin gjithashtu Frigas dhe dinastia ishte Dardane, po Ilire. Sipas burimeve antike Frigasit nga ku rridhnin Trojanët dhe mbretërit Akej, quheshin ndryshe Brigas Enkelei dhe kishin emigruar ne drejtim te Trojës para 3500 vjetesh, nga rajoni i Epidamnit, apo Durresit të sotëm. Këtë e vërteton Herodoti, Straboni etj. Tradita Homerike etiko-juridike është si ajo Kanunore Shqiptare, qe ruhet edhe sot dhe kjo eshte vërtetuar, duke ballafaquar nenet e Kanunit me rregullat Homerike. Në studim trajtohet komplet lufta e Trojës, nga fillimi deri ne mbarim vetem nga aspekti njerëzor, duke lënë mënjanë mitet dhe hyjnite. Ky është studimi i parë i këtij lloji për këtë luftë në Shqipëri por nga ky këndvështrim edhe ne rang Ndërkombetar.
