Historia e feve, prej fillimit deri sot

Titulli: Historia e feve, prej fillimit deri sot
Titulli i origjinalit: Başlangiçtan Günümüze Dinler Tarihi
Autor: Ekrem Sarikçioglu
Përktheu nga turqishtja: Qani Nesimi
Boton: Logos – A
Biblioteka: Lexo
Për botuesin: Adnan Ismaili
Kryeredaktor: Husamedin Abazi
Redaktor biblioteke: Dr. Ali Pajaziti
Krahasuan me origjinalin: Doc. Dr. Metin Izeti, Mr. Nasir Rexhepi
Redaktor gjuhësor: Pjetrit Bezhani
Radaktor artistik & dizajni: Edi Agagjyshi
Redaktor teknik: Afrim Gashi
Mbikqyrës shtypi: Imer Gogjufi
Përgaditja kompjuterike: Focus Pro – Shkup
Shtypi: Focus – Shkup

Nëse dëshirojmë që të studiojmë historinë e feve prej fillimit të fesë, menjëher në mendje na vjen pyetja se kur ka lindur feja. Nuk është shumë e lehtë që kësaj pyetje ti jepet një përgjigje pozitive, sepse në skenën historike bashkë me njeriun që mendon ka dalur edhe feja.

Përmbajtja e librit:

Historia e feve në botën islame, Historia e feve në perëndim, Historia e feve në Shtetin Osman dhe në Turqi, Veprat e historisë se feve në shtetin Osman dhe në Turqi.

FETE PARAHISTORIKE NE AZINE E MESME

– Ademi dhe Hava, Zbulimet historike dhe komentimet e tyre.

FETE E MESOPOTAMISË SE VJETËR

– Fetë e sumerëve, Fetë bahilonase dhe asiriane, Sistemi i zotave, Koncepti për gjithësinë, Magjia, Jeta pas vdekjes, Shfaqja e monoteizmit reagim ndaj politeizmit, Ibrahim / Abrahami, Junus / Jona, Ezekieli, Danieli.

FEJA NE EGJIPTIN E VJETËR

– Literatura fetare, Koncepti për gjithësinë, Hyjnitë dhe fuqitë mbinatyrore, Amonefisi dhe iniciativa për reforma, Jusufi / Josefi, Faraoni dhe murgjit, Koncepti për jetën pas vdekjes.

FETE NE ANADOLLIN E VJETËR

– Besimet parahistorike, Kafshët e shenjta, Kultet, Kulti i të vdekurve, Vendet e kultit dhe tempujt, Feja e hititëve, Zotat e hititëve, Adhurimet, Profecia dhe magjia, Doket për të vdekurit, Tempujt

FETE E VJETRA TË ARABISË

– Fetë e vjetëra ne Arabinë Veriore, Një vështrim i përgjithshëm historik, Koncepti për zotin dhe besimet e tyre, Kultet, Paraqitja e monoteizmit dhe kundërshtimi i politeizmit, Fetë ne Arabinë Jugore, Fetë ne Arabinë e Mesme, Kultet, Ismail / lshmaeli, Hanifët

FETE E VJETRA TË EVROPËS

Feja e vjetër e Greqisë, Bota e zotave të Greqisë, Konceptet për jetën pas vdekjes, Reagimet ndaj politeizmit.

Feja romake, Bota e zotave të Romës, Zhvillimi i fesë romake

Feja e vjetër teutone (fis i vjetër gjerman), Koncepti për gjithësinë, Zotat dhe kultet e tyre, Murgëria dhe kulti, Besimi në fat, Koncepti për vdekjen, Koncepti për eskatologjinë

Feja e keltëve, Koncepti për gjithësinë, Kultet, Koncepti përjetën pas vdekjes

Feja e sllavëve, Zoti dhe fuqitë mbinatyrore, Koncepti për vdekjen

FEJA E VJETËR AMERIKANE

– Aztekët, Majatë, Inkatë, Çibçatë, Piramidat e Amerikës Jugore, Pasqyrimet e besimit të vjetër amerikan

FEJA TRADICIONALE TURKE

– Emri i besimit tradicional turk dhe adhurimet e tyre, Koncepti për Zotin, Fuqitë natyrore dhe shpirtërore, Shpirti dhe kulti i malit, Shpirti dhe kulti i zjarrit, Kulti i stërgjyshërve, Shpirtërat nëntokësorë, Shpirtërat e fëmijëve, Adhurimet, Klasa shpirtrore (klerikët), Vdekja dhe besimet në lidhje me të, Mbajtja zi, Tradita e varrimit të të vdekurve, Marëdhëniet e tyre me fetë e tjera, Budizmi, Zaratustrizmi, Maniheizmi, Krishterimi, Hebraizmi

ZARATUSTRIZMI

– Librat e shenjtë, Zaratustra, Koncepti për Zotin, Krijesat shpirtërore, Dualizmi, Koncepti për kohën, Format e adhurimit, Koncepti për botën e ardhshme, Dita e llogarisë, Gjendja e sotme

FETË GNOSTIKE

– Burimet, Konceptet themelore, Koncepti për njeriun, Doktrina e shpëtimit, Koncepti i diturisë (gnosis), Koncepti për adhurimin

Sabiizmi

– Studimet për sabiitët, Historiku, Librat e shenjtë, Koncepti për Zotin, Koncepti për gjithësinë, Koncepti për njeriun, Koncepti për shpëtimin, Koncepti për eskatologjinë dhe mesianizmi, Koncepti për apokalipsin dhe botën e ardhshme, Adhurimet themelore, Antarësimi ne bashkësi dhe priftëria, Tempujt

Maniheizmi

– Mani, Librat e shenjtë, Koncepti për Zotin, Koncepti për njeriun dhe gjithësinë, Koncepti për shpëtimin, Koncepti për eskatologjinë, mesianizmin dhe për apokalipsin, Koncepti për adhurimin, Struktura shoqërore

FETË INDIANE

Hinduizmi

– Shkrimet e shenjta, Mendimi për universin, Karma, Sistemi i besimit, Kulti, adhurimi, Priftëria, Jeta shoqërore, Koncepti për botën e ardhshme, Zhvillimi i hinduizmit dhe rrymat e reja

Meditacioni transcendental

– Hare Krishna, Qëndrimi i hinduizmit ndaj feve të tjera

Jogizmi

– Ananda Marga, Lëvizja Neo-Sannyas Bhagawan Shree Rajneesh

Xhajnizmi

– Librat e shenjtë, Xhajna, Koncepti për gjithësinë, Doktrina e shpëtimit dhe udhëzimit, Adhurimi

Sihizmi

– Lindja e sihizmit, Zhvillimi i sihizmit, Besimi dhe adhurimi

Budizmi

– Jeta e Budës, Buda historik, Buda si parim shpirtëror, Librat e shenjtë, Koncepti për Zotin, Doktrina e udhëzimit dhe shpëtimit, Koncepti për jetën e pas vdekjes, Murgëria (Sangha), Adhurimi në budizëm, Rrymat kryesore të budizmit, Përhapja e budizmit, Budizmi tihetian ose lamaizmi, Budizmi kinez, Fraksioni Çan-tsung (Zen), Fraksioni Tsing-to (Xhodo), Fraksioni Scientologjia

FETË E LINDIES SE LARGËT

– Feja popullore kineze, Taoizmi, Disa këshilla të Laotsesë, Konluçionizmi, Librat, Doktrina, Muzika dhe ritmi, Perfeksionimi, Doktrina e shtetit, Udhëheqja e shtetit

Shintoizmi

– Librat e shenjtë, Konceptet për gjithësinë, Forcat metafizike, Kulti, Koncepti për hotën e ardhshme, Shinto i shtetit

Fetë e reja japoneze

– Feja Cao-Dai e Vietnamit, Sun Myung Moon dhe lëvizja e Unitetit, Kulti-Kargo

HEBRAIZMI

– Moisiu, Jeta në Sina dhe dhjetë urdhërat, Aroni, Hidri (Hëzri), Jozueu bir i Nunit dhe periudha e njerëzve të urtë, Periudha e sundimtarëve, Davidi, Solomoni, Ndarja e shtetit, Elias, Elisa, Ishaja, Jeremja, Dhu’I-Kifli, Periudha e syrgjynosjes, Kthimi në Palestinë, Ezra, Prej Bijve të Izraelit deri në hebraizëm, Mesjeta dhe koha e re, Themelet e besimit në hebraizëm, Besimi në Zotin, Besimi në botën e ardhshme, Besimi në engjëjt, Besimi në profetët, Besimi në librat e shpallur, Besimi në Mesian, Adhurimi dhe traditat, Lutjet, Agjërimi, Llogaritja e kohës, Festat, Traditat, Rregullat e ushqimit, Simbolet, Misticizmi hebraik, Sabataj Sevi, Hassidizmi, Rrymat e reja në hebraizëm, Hebraizmi orodoks, Hebraizmi reformues, Hebraizmi konservator, Shteti osman dhe hebrenjtë, Qëndrimi i hebraizmit ndaj feve të tjera

KRISHTERIMI

– Zakaria, Gjoni, Jezusi, Mesianizmi, Ç’ështja e ligjit, Misioni i Jezusit, Ndarja nga bota dhe vlerësimet, Jesusi hyjnor, Pritja e Mesia, Jehona e shtetit hyjnor, Shkrimet e shejnjta, Ungjijtë apokrifë, Komuniteti i pare dhe fillimet e ndarjeve, Probleme Mosmarrëveshjeve ndër mjet Krishterëve

KRISHTERIMI SOT

– Pali, Zhvillimi i besimeve krishtere, Marsioni, Dhuna ndaj krishterimit, Konstantini dhe krishterimi si fe perandorake, Zënkat doktrinore për ekzistencën e Jezusit, Parimet e besimit në Krishterizëm, Besimi tek Zoti, Cilësitë e Shpirtit, Ndarja nga bota dhe vlerësimet, Jezusi hyjnor, Pritja e Mesias, Jehona e shtetit hyjnor, Shkrimet e shenjta, Ungjijtë apokrifë, Komuniteti i parë dhe fillimi i ndarjeve, Problemet krishtere me origjinë idhujtare, Mosmarrëveshjet në të kuptuarit e termit apostull, Mosmarrëveshjet në udhëheqësinë e komunitetit, Dallimet në kungim, Dallimet në të kuptuarit e personalitetit të Jezusit, Mosmarrëveshjet për qëllimin e ardhjes së Jezusit, Hebreo-krishterët apo ebionitët, Disa çështje të besimit te hebreo-krishterët, Udhëheqësia e komunitetit, Çështja apostull, Gjendja e Jezusit, Kryqi, Lutja e Zotit (Jezusit), Lutjet e tjera, Ditët e festave, Koha e krishtlindjes (Noel), Periudha e pashkëve, Festimi i ditës së diel, – Kisha dhe pjeset e saj, Hierarkia e kishës, Papati, Ndarja e kishës në katolike dhe ortodokse (great schisma), Sundimi botëror i papatit dhe shkatërrimi politik, Fetarësia e popullit, Lufta me herezinë, Rrymat e kundërta, Lëvizja reformiste dhe Martin Luteri, Huldrich Zwingli, Johannes Calvin, Kishat e mëdha sot, Katolicizmi, Kisha protestante, Kisha ortodokse, Kishat kombëtare, Kisha siriane, Marrëdhëniet me komunitetet e tjera krishtere, Shkatërrimi i sirianitëve, Besimet dhe adhurimet e sirianitëve, Kisha armene, Zhvillimi i kishës armene, Armenët dhe muslimanët, Besimi dhe adhurimi, Kisha kopte në Egjipt

Gjendja sot

– Kisha etiopiane, Maronitët, Fraksionet e pavarura kishtare, Baptistët, Protestantët e Iirë, Metodistët, Vëllezërit e lirë (Freier Bruderkreis), Mennonitët, Ushtria e shpëtimit (Salvation Army), Kuakerët (Komuniteti i shokëve), Komuniteti Pfingst (Unioni i komuniteteve krishtere), Apostujt katolikë (Irvingianët), Vëllazëria e mbretërisë së Jezu Krishtit, Adventistët, Komuniteti shkenca krishtere (Christian Science), Kisha e shtetit hyjnor, Mormonët, Swedenborgianët (Kisha e re), Dëshmitarët e Jehovait, Kisha e Zotit (Kisha e Armstrongut), Lëvizjet e kishave monoteiste (Kishat pa trinitet), Unitarianët, Lorherianët, Apostolizmi i Jezu Krishtit, Lëvizja mesianike në Afrikë, Kisha Baptiste Nazareth, Kisha Jezu Krishti

FRAKSIONET FETARE-FILOZOFIKE

– Fraksioni theosophie, Anthroposophie, Fraksioni Rocy Cross, Spiraleja e gjithësisë, Spiritizmi, Ufologjia, fraksioni Anijet Kozmike

ISLAMI

– Muhamedi (a.s.), Kur’ani i lartësuar, Kushtet e besimit, Besimi në Allahun e Gjithëfuqishëm, Melekët dhe krijesat metafizike, Besimi në librat e shpallura, Besimi në pejgamberët, Besimi në botën e amshueshme (ahiret), Kader dhe kada, Qasje besimeve të feve tjera në Mehdiun dhe Mesihun, Doktrina e udhëzimit/shpëtimit, Feja dhe vullneti i lirë, Filozofia e natyrës, Adhurimet, Namazi, Agjërimi, Zeqati, Haxhi, Parimet etike dhe juridike

Fraksionet (besimet) e ndara nga islami:

– Durzizmi, Kadianizmi, Bahaizmi