Autor: Ejupi – Jashari, Fatime
Ndjej nostalgji njëkohësisht dhe borxh që të shkruaj për vendlindjen t fshatin Patishka Reke, që të hedh sado pak drité mbi formimin e fshatit, en si dhe popullsiné vendase, duke u bazuar në rrëfimet e të parëve të gjurmet e mbetura, leksikun, traditën, veshjen, fenë etj.. Edhe pse janë bere studime të shumta nga autorë të ndryshëm pér kété vendbanim, une do mundohem që lexuesit t’i ofroj një letërnjoftim më ndryshe, një letërnjof me real dhe pa shtrembérime të fakteve, jo ashtu siç kanë ditur të bëjnë shu studiues, shérbétoré të sistemeve të shtetit, me çka vërtetohet edhe me dol mentacionin në lidhje me fshatin, ku gjithçka e dokumentuar i takon apetite të sistemeve të kohës. Studiuesit e huaj, e sidomos ata sllav, faktet nga gjurn met e tyre i kanë shtrembëruar në favor të tyre, duke thënë se banorët e Pat hka Rekës janë sllave të shqiptarizuar. Tentativat për të fshehur të vërtet dhe për të plasuar fakte të rrejshme për shqiptarët e kësaj ane, shihen qar edhe të mbiemrat e banorëve, të cilëve ua kanë shtuar prapashtesat ski” n herët edhe qe,ov, ashtu siç është vepruar edhe në shumë vende të tjera.
Pa dashur të hyj në punën shkencore të shumë studiuesve shqiptarë, cilët kanë gjurmuar dhe hulumtuar për Patishka Rekén, duke dhënë kontr bute të rëndësishme në lidhje me zbardhjen e shumë fenomeneve që lidhe me shqiptarët e kesaj ane dhe për të gjithë vëllezërit e tyre të shpërngulur ng Reka, mendoj se ky kontribut sado modest të jetë, do të nxjerrë në dritë shum të dhëna ndoshta të pathëna deri më tani, fjalë që nuk i ka regjistruar asnj fjalor dialektor, rite, këngë e ninulla të panjohura për folklorin shqiptar. Meqe jam lindur dhe rritur në këtë fshat, edhe pse nuk jam një gjuhëtare apo një studiuese e folklorit, jam përpjekur që në mënyrë sa më origjinale, t’a paraqes pasurinë leksikore të vendit si dhe gjithçka që i përket trashëgimisë kulturore e shpirtërore që ka kultivuar ky fshat brez pas brezi sepse mendoj që asnjëherë kalimtari i huaj apo komshiu nuk mund t’a njohë shtëpinë e dikujt me mirë se vetë pronari
Duke ditur se koha realisht ndryshon dhe me kalimin e viteve gjithçka mund të kalojnë në Rrefime” por edhe në “harresë”, dhe duke ditur faktin që ajo që shkon në histori është e pakthyeshme, më lindi ideja që shumë rrëfime, shumë fjalë të vjetra, rite e këngë, t’i përmbledh një një libër, më qëllim që këto që thash më lart të mbeten të shkruara dhe në të ardhmen të mbeten si dëshmi për një gjuhë që ndoshta një dite do të harrohet. Brezat e vjetër po ikin nga kjo botë, bashkë me historitë e tyre. Çka do të dinë brezat e ri për të kaluarën nëse nuk kemi dokumente, shënime a gjurmë të cilat do të jenë ura lidhëse mes brezave që ikin dhe atyre që vijnë pas.
